Stan chłopski w Księstwie Warszawskim w świetle akt sądowych

---

We współczesnej historiografii dzieje stanu chłopskiego w okresie przeduwłaszczeniowym, a także późniejszym, rzadko stają się tematem publikacji. Autor prezentowaną książką stara się przełamać ten schemat. Okres Księstwa Warszawskiego jest szczególnie ciekawy jeżeli chodzi o historię społeczną Polski, ponieważ za sprawą konstytucji z 22 lipca 1807 roku, nadanej przez Napoleona nowo powstałemu państwu, zniesiono na jego obszarze poddaństwo chłopów i wprowadzono zasadę równości wobec prawa dla wszystkich stanów. Był to bardzo istotny krok na drodze kształtowania się nowoczesnego narodu polskiego. Podstawę źródłową opracowania stanowią fragmentarycznie dotąd badane akta sądów pokoju Księstwa Warszawskiego. Na bazie tych materiałów autor kreśli szeroki obraz najliczniejszego stanu Księstwa. Porusza takie zagadnienia gospodarcze i kulturowe, jak zamożność, stopień alfabetyzacji, prawa do gruntów, drobną przestępczość, pojęcie chłopskiego honoru, sytuację w rodzinie oraz pozycję kobiety chłopki. Analizie poddane zostały także relacje pomiędzy chłopami a pozostałymi stanami z położeniem nacisku na stosunki włościańsko-szlacheckie. Pozwoliło to przyjrzeć się realnemu wpływowi wprowadzonych reform na życie mieszkańców Księstwa.